همه چیز درباره ریتم و تأثیر آن در معماری

به هر حرکتی که از الگویی تکرار شونده از عناصر یا نقوش به صورت منظم یا نامنظم تکرار شده باشد ریتم گفته میشود. ریتم را میتوان بر اساس سیستم ادراکی آن در محیط شناسایی و طبقه بندی نمود. دو عامل تکرار و توالی نسبت معین، عوامل ایجاد کننده ریتم دیداری در فضای معماری بوده و بر این اساس میتوان انواع ریتم دیداری را از سازماندهی فضاهای بنا تا جزییات آن شناسایی و ادراک نمود. نسبت معین در ریتم میتواند نسبت طلایی ، که معماران غرب از آن بسیار بهره برده‌اند و نسبت های پرکاربرد در معماری ایران، مانند نسبت √2 ، √3 و √5 را شامل شود.

انواع ریتم به لحاظ ضرب آهنگ بصری

۱) تکرار یکنواخت: ریتم منظم بارها و بارها از فواصل یکسان پیروی می‌کند. به راحتی می‌توان با ایجاد یک شبکه یا یک سری خطوط عمودی یک ریتم منظم ایجاد کرد. چشم کاربران بلافاصله یک ریتم منظم را تشخیص می دهد. معمولاً چشم تمایل دارد بر عناصر برجسته تمرکز کند. بنابراین، هنگامی که از یک ریتم منظم در یک طرح استفاده شود، خطر این وجود دارد که خسته کننده باشد.

۲) تکرار متناوب: در این ضرب آهنگ یک عنصر بصری تکرار می شود اما تکرار آن با تغییرات متناوبی ایجاد خواهد شد به طوری که در هر مخاطب همواره نوعی انتظار برای تکرار وجود دارد.

۳) تکرار تکاملی: در این نوع ضرب آهنگ یک تصویر و یا یک عنصر بصری از یک مرتبه و حالت خاص شروع می شود و به تدریج با تغییراتی به وضعیت و یا حالتی تازه تر می رسد. به طوری که نوعی رشد وتکامل را در طول مسیر تغییرات خود دنبال می کند .مانند ماه

۴)تکرار موجی: این نوع ضرب آهنگ  عمدتا با استفاده از حرکت منحنی سطوح و خطوط به وجود می آید و از نوعی تناوب برخوردار است،شن های صحرا نوع کاملی از ضرب آهنگ موجی است.

اصولی که باید برای ریتم در معماری بدانیم

هر خط و حرکت باید خلاقانه و هنرمندانه و البته مبتنی بر اصول و علم باشد. تقریباً هر جا که با ذهن و روان انسان سر و کار داشته باشیم، هر ابزار همان‌ قدر که مفید است می تواند مضر هم باشد. به طور مثال استفاده از ریتم تند و خشن برای یک سالن انتظار، باعث ایجاد اضطراب و بی‌قراری در مراجعین می‌شود و اثری کاملا متضاد با هدف آن فضا خواهد داشت.

ریتم باید به نحوی اجرا شود که تأثیر خود را به صورت غیرمستقیم گذاشته و تبدیل به تنها هدف طراحی شما نشود. فراموش نکنید که رعایت ریتم هدف نهایی شما نیست؛ بلکه استفاده از آن ابزاری است برای رسیدن به هدف اصلی شما در طراحی یک فضا.

تأثیر ریتم از منظر روان شناسی

زمانی که یک الگو به صورت ریتمیک تکرار می شود،مغز فضا را قابل اطمینان تر می داند، چون به نظر می رسد اوضاع تحت کنترل وقابل پیش بینی است.استفاده از تکرار برای فضاهایی که جلب اعتماد افراد در آن مهم است کاربرد مهمی دارد.مانند مطب پزشکان استفاده از تضاد در عین ریتمیک بودن یک عنصر،حسی از سرزندگی، رقابت و بیداری القا می کند و برای محیط های اداری ،تجاری و اتاق های کار بسیار مناسب است.

توصیه میکنیم از سایر مطالب سایت معماری نیز دیدن کنید:

معماری خورشیدی

معماری در کویر

پاورپوینت ریتم در معماری