هندسه در معماری: تمرکز بر معماری سنتی ایران

قدم اول جهت درک جایگاه هندسه در معماری این مرز و بوم، شناخت و تعریف دقیقی از هندسه در اندیشه ایرانی است. علم هندسه در واقع شاخه ای از ریاضیات است که با اشکال، اندازه ها، موقعیت نسبی و ویژگی های فضا سر وکار دارد. در دوره های مختلف توسط دانشمندان، علم هندسه به طرق گوناگون دنبال شد؛ به طور مثال ارشمیدس برای محاسبه مساحت و حجم، روشی هوشمندانه را ارائه داد و پیشروی حساب انتگرال بود یا هندسه اقلیدسی توسط اقلیدس به شکلی دیگر پایه ریزی شد.

هندسه در معماری سنتی ایران

در تمامی بناهای تاریخی، تمام اندازه ها، اشکال، اجزا و الگوهای هندسی وابسته به هم بوده اند و زنجیروار تکمیل کننده یک هندسه کلی بوده اند. در واقع همچون کلیدی است در راستای برقراری ارتباط بین ساختمان و انگاره هایی که سازنده در ذهن خود دارد.این که از چه هندسه ای جهت برقراری ارتباط اجزاء در پلان و نما با چه مدولی استفاده شود، در اختیار معماران بوده و خلاقیت و دانش در آن به نوعی مهارت و رقابت بین آنان بوده است.

کانسپت های فضایی هندسی و معماری

فضای معماری بر اساس یک کانسپت فضایی هندسی شکل می گیرد. خصوصا در پروسه طراحی، معماری در ارتباط با فضای هندسی تعریف می شود. رابین ایوانز رابطه میان هندسه و معماری را مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد: “اولین مکانی که همه برای یافتن اشکال هندسی در معماری به آن توجه می کنند، فرم ساختمان است، سپس احتمالا فرم های هندسی در طرح ها و نقشه های ساختمان مورد توجه قرار می گیرد. این ها مکان هایی هستند که هندسه به طور کلی در آن ها بسیار ساکن و بی روح است. اما هندسه به صورت فعالی در میان فضاهای ذکر شده و فراتر از آن ها وجود دارد.”

همان طور که ایوانز اشاره می کند، در تاریخچه معماری شما می توانید باورهای غلطی که از نقش هندسه و اشکال هندسی در معماری وجود دارد بیابید. او در مطالعات تاریخی خود او به ارتباطات موجود میان نظریه هندسه ترسیمی گاسپارد مانگ و تئوری معماری جان نیکولاس لوئیس دوراند اشاره می کند. دوراند در اواخر قرن هجدهم و اوایل قرن نوزدهم به تدریس معماری در موسسه École Polytechnique در پاریس به طور هم زمان با مانگ می پرداخت. دوراند یک شبکه طراحی جهانی برای معماری تعریف کرد. اوانز توضیح می دهد که شبکه معماری دوراند بر اساس برداشتی غلط از سیستم مختصات فضایی شکل گرفته است. به جای درک درست سیستم مختصات با روشی انتزاعی، او صفحات مختصات را مستقیما در معماری به عنوان کف و دیوارها به کار برد.

دانلود رایگان کتاب هندسه مناظر و مرایا